BİTKİ NUMUNESİ NASIL ALINMALIDIR?
BİTKİ NUMUNESİ NASIL ALINMALIDIR?
Bitki örnekleri amaca uygun şekilde alınmalıdır. Ayrıca örnek alırken bilhassa mikro element tayinleri için, kesinlikle metal kesiciler kullanılmamalıdır. Örnekler sağlıklı ağaçlardan alınmalı, semptomlu ağaçlardan ayrıca örnek alınmalıdır. Örnek alınacak:
- Bitkinin bölümü,
- Bitki sayısı,
- Bahçe ise ağaçların yaşı, gelişme durumları, anaç çeşidi
- Örnekleme zamanı
- Genotip farklılıklar
gözetilerek dikkatli bir şekilde belirlenmeli ve tarladaki bitkilerin 20-80 dekarından bahçedeki ağaçların en az % 20’sinden örnek alınmalıdır.
Tarla bitkileri için en uygun örnek alma zamanı:
Çizelge 1. Tarla bitkilerinden numunelerin alınacağı dönem, kısım ve miktarları
Bitki Türü |
Gelişme Dönemi |
Numune Alınacak Kısım |
Adet |
Mısır |
Fide<30cm |
Üst aksamın tümü |
20-30 |
Tepe püskül öncesi |
Tepe yaprakların çıktığı noktanın hemen altında gelişmiş en genç yaprağın tümü |
15-25 |
Koçan püskül çıkışına kadar |
Koçanın çıktığı boğumdaki yaprağın tümü |
15-20 |
Fasulye grubu |
Fide < 30cm |
Üst aksamın tümü |
20-30 |
Çiçeklenme öncesi veya başlangıcı |
Uçtaki gelişmiş 2-3yaprak |
20-30 |
Tahıllar |
Fide<30cm |
Üst aksamın tümü |
50-100 |
Başaklanma öncesi |
Tepeye en yakın olgunlaşmış 4 yaprak |
40-50 |
Mera ve Yem Bitkileri |
Başaklanma öncesi |
En yukarıdaki olgunlaşmış 4 yaprak |
40-50 |
Yonca |
Çiçeklenme öncesi veya sırasında |
Bitkiboyununtepedenitibaren1/3olgunlaşmışyaprakayası |
40-50 |
Şeker Pancarı |
Mevsim ortası |
Merkezdeki en genç yaprak ile dıştaki en yaşlı yaprak arasında kalan gelişimini tamamlamış genç yapraklar |
30-40 |
Pamuk |
İlk çiçek öncesi veya ilk tarak görülünce |
Ana gövdede gelişimini tamamlamış en genç yaprak |
30-40 |
Patates |
Çiçek öncesi veya başlangıcında |
Büyüme ucundan itibaren 3-6 yaprak |
20-30 |
Çizelge 2. Sebzelerden alınacak numunelerin alınacağı dönem, kısım ve miktarları
Bitki Türü |
Gelişme Dönemi |
Numune Alınacak Kısım |
Adet |
Domates |
Çiçeklenme öncesi veya sırasında |
Büyüme ucundan itibaren 3. veya 4. yaprak |
20-25 |
Fasulye |
İlk çiçek öncesi veya başlangıcında |
Bitkinin tepesinde tamamen gelişmiş 2-3 yaprak |
20-30 |
Yapraklı sebzeler |
Gelişme dönemi ortası |
Olgunlaşmış en genç yaprak |
35-50 |
Bostan |
Meyve tutumu öncesi gelişme dönemi başlangıcı |
Ana gövdede yukarı doğru bölümdeki en genç olgun yaprak |
20-30 |
Bezelye |
İlk çiçeklenme sırası veya öncesi |
Tepeden itibaren 3. boğumdaki yaprak |
30-60 |
Kök sebzeleri |
Kök ve baş irileşmeden önce |
Olgunlaşmış en genç yaprak ve sapı |
20-30 |
Lahana, marul vs |
Baş oluşumundan önce |
Ortadan itibaren dışa doğru olgunlaşmış en genç yaprak |
10-20 |
Çizelge 3. Çok yıllık bitkilerin numunelerinin alınacağı dönem, kısım ve miktarları
Bitki Türü |
Gelişme Dönemi |
Numune Alınacak Kısım |
Adet |
Sert ve Yumuşak çekirdekliler |
Gelişme dönemi ortası |
Aynı yılın sürgünlerinden en aşağısına yakın yapraklar ağacın dört yönünden |
50-100 |
Ceviz |
Çiçeklenmeden 6-8 hafta sonra |
Terminal sürgünlerdeki yapraklar üzerinde ortadaki yaprakçık çifti |
30-45 |
Turunçgiller |
Gelişme mevsimi ortası (Eylül-Kasım) |
O yılın en son gelişmiş ve meyvesiz sürgünlerdeki olgunlaşmış genç yapraklar |
20-30 |
Asma |
Çiçeklenme dönemi sonu |
Meyve salkımlarına bitişik yaprakların sapı |
60-100 |
Gelişme mevsimi ortası |
Yan sürgünlerdeki en genç olgunlaşmış yapraklar |
20-40 |
Çay |
Çiçeklenme zamanı |
Bitkinin tepesindeki ilk 2-4 yaprak ayası |
30-45 |
Çilek |
Gelişme dönemi ortası |
Gelişmesini tamamlamış en genç yapraklar |
30-45 |
Zeytin |
Çiçeklenmeden 6 hafta sonra |
Sürgünlerin ortasındaki olgun yaprak çiftleri |
50-100 |
- Yapraklar ağacın dış yüzeyindeki sürgünlerden doğu, batı, kuzey, güney yönlerinden alınmalıdır.
- Yapraklar sapı ile beraber alınmalıdır.
Alınan taze bitki örnekleri polietilen torbalara ya da plastik bir torbaya konur, torbaya bir kaç yerinden delik açılır. Temiz kağıt ve bez torbalar veya zarflar örneklerin laboratuvara getirilmesi için en ideal malzemelerdir. Yaprak numuneleri aynı gün laboratuara ulaştırılamayacaksa numuneler buzdolabının sebzelik kısmında saklanır. Numuneler en kısa zamanda laboratuvara getirilmelidir. Alınan örnekler hemen laboratuvara ulaştırılmalıdır. Beklemesi gereken durumda buzdolabında bekletilmelidir.
Yaprak Örneği Alırken Dikkat Edilecek Hususlar
- Alınan yaprak örneklerinin genotip (tür ve çeşit) özellikleri aynı olmalıdır. Karışık olarak örnek alınmamalıdır.
- Özellikle meyve ağaçları bir bahçede farklı yaşlarda bulunabilir. Örneğin 5 ile 25-30 yaşındaki ağaçların yaprakları karıştırılarak örnek alınmamalıdır. Ancak 15-20-25 yaşlarında olanların yaprakları karıştırılabilir.
- Hastalık ve ölü bitki bölümleri örnek olarak alınmamalıdır.
- Böcekler tarafından ve mekanik olarak zarar görmüş bitki yada bitki bölümleri ve yapraklardan örnek alınmamalı.
- Düşük ve yüksek sıcaklık ile su noksanlığı gerilimine ya da suyun fazlalığı durumu ile karşılaşmış bitkilerden de örnekleme yapılmamalıdır.
- Özellikle aşırı derecede beslenme noksanlığı gösteren yapraklar seçilmeli ve bu durum bahçe bilgi formunda belirtilmelidir. Bahçenin tamamında aşırı besin noksanlığı gösteren yaprakları ayırmaya gerek yoktur.
- Bir bahçede bir örnekleme biriminin temsil ettiği alan 20 dekarı geçmemelidir.
- Bahçe toprak tipi bakımından farklılık arz ediyorsa, farklı olan her bir kısın ayrı bir örnekleme birimi olarak seçilmelidir.
- Yapraklar günün herhangi bir zamanında alınabilir. Bununla birlikte yapraklar ıslak olmamalıdır.
|
